Τοποθέτηση στο ΔΣ 29 Φεβ 08 Δημ Υψηλάντη για μετεγκαταστάσεις
Πριν μπω στην ουσία της κουβέντας μας θέλω να επισημάνω μια αλήθεια:
Όσες φορές οι τοπικές κοινωνίες άφησαν μακριά προσωπικές αντιπάθειες, τοπικιστικές διαφορές, κομματικές αντιπαραθέσεις βγήκαν κερδισμένες. Για να δείξουμε τι μπορούμε να πετύχουμε όταν όλοι είμαστε ενωμένοι και ξεκάθαροι στις θέσεις μας με γνώμονα μόνο το συμφέρον των δημοτών μας παραθέτω συνοπτικά τα γεγονότα όπως καταγράφονται από τα γραπτά:
• Στις 12 Φεβρουαρίου 2007 καταθέσαμε στο Δημοτικό Συμβούλιο [πρακτικά Δ.Σ. 12.02.07] την αντίθεσή μας για τη διάνοιξη του ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου (Ποντοκώμης) ζητώντας από το Δήμο να καταθέσει ένσταση στο Νομαρχιακό Συμβούλιο για την υπό έγκριση Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το οποίο η παρούσα Δημοτική Αρχή δεν γνώριζε. Στο έκτακτο Δ.Σ. που ζητήσαμε ως αντιπολίτευση να γίνει στην Ποντοκώμη (26.02.07) με θέμα τις εξελίξεις στη ΔΕΗ αναφέραμε μεταξύ άλλων: «Θεωρώντας δεδομένο (ότι στο προηγούμενο Δημοτικό Συμβούλιο της 12.02.07 ως έκτακτο θέμα) πήραμε απόφαση για την κατάθεση ένστασης ως Δ.Σ. στη Ν.Α. Κοζάνης με το αιτιολογικό ότι εάν η υποβληθείσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν περιλαμβάνει τη μετεγκατάσταση της Ποντοκώμης να μην γίνει δεκτή καταθέσαμε εγγράφως τις παρακάτω προτάσεις:
• Φεβρουάριος 2007, Δημοτικό Συμβούλιο τοποθέτησή μας: «Θεωρώντας δεδομένο (ότι στο προηγούμενο Δημοτικό Συμβούλιο της 12.02.07 ως έκτακτο θέμα) πήραμε απόφαση για την κατάθεση ένστασης ως Δ.Σ. στη Ν.Α. Κοζάνης με το αιτιολογικό ότι εάν η υποβληθείσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν περιλαμβάνει τη μετεγκατάσταση της Ποντοκώμης να μην γίνει δεκτή καταθέσαμε μεταξύ άλλων εγγράφως τις παρακάτω προτάσεις:
1. Προτείνουμε για το Μαυροδένδρι την εκπόνηση πραγματικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα λαμβάνει υπόψη τη σημερινή λειτουργία της ΔΕΗ και την αναμενόμενη επιβάρυνση του περιβάλλοντος για το Μαυροδένδρι από τη διάνοιξη του ορυχείου της ΔΕΗ. Η μελέτη αυτή προτείνουμε να γίνει υπό την αιγίδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης με προγραμματική σύμβαση είτε με πανεπιστήμιο` του εσωτερικού είτε του εξωτερικού το οποίο θα εξειδικεύσει τις προτάσεις για παρεμβάσεις - επεμβάσεις. Σε αυτήν τη μελέτη να θεωρείται δεδομένο η μετεγκατάσταση της Ποντοκώμης ως υπόθεση εργασίας.»
2. Η εκπόνηση μελέτης επιπτώσεων στην υγεία των κατοίκων από τη λειτουργία της ΔΕΗ ΑΕ στην περιοχή. Η μελέτη αυτή να λάβει υπόψη της όλες τις αντίστοιχες επιμέρους μελέτες που έχουν εκπονηθεί κατά καιρούς για το θέμα.»
Σε αυτές μας τις προτάσεις εμμένουμε. Διότι είναι προτάσεις οι οποίες προέκυψαν μέσα από ένα ευρύ διάλογο με τους δημότες μας μακριά από σκοπιμότητες.
• Στο Νομαρχιακό Συμβούλιο της 16 Φεβρουαρίου, μετά από μία τεκμηριωμένη εισήγηση του Νομάρχη, η μελέτη επιστράφηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ ομόφωνα με την 25/07 απόφαση του Ν.Σ. όπου ρητά λέει ότι «Θεωρεί αναγκαία την πρόβλεψη στη ΜΠΕ της μετεγκατάστασης του Δ.Δ. Ποντοκώμης, τη λήψη μέτρων για την προστασία των κατοίκων της Ποντοκώμης και του Μαυροδενδρίου (ως όμορο Δημοτικό Διαμέριομα) και την πρόβλεψη μέτρων για την οικονομική και κοινωνική αποκατάσταση των θιγομένων κατοίκων της περιοχής.»
• Το ΥΠΕΧΩΔΕ (αρ. εγγρ. 106298/1727) στις 24 Απριλίου επιστρέφει τη ΜΠΕ στη ΔΕΗ για επανυποβολή κάνοντας πρακτικά δεκτή την παραπάνω απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου τονίζοντας «μετά την εξέταση των παρατηρήσεων, που αναφέρoνται στην απόφαση αυτή, προβείτε στις σχετικές ενέργειες σας για την επανασύνταξη της σχετικής ΜΠΕ και την υποβολή των νέων στοιχείων το ταχύτερο δυνατόν στο Νομαρχιακό Συμβούλιο. στα συναρμόδια Υπουργεία/φορείς καθώς και στην Υπηρεσία μας.»
• Στο Δ.Σ. της ΔΕΗ ΑΕ στις 5 Ιουνίου 07 η τοποθέτηση του Νομάρχη: «Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης θεωρεί απολύτως επιβεβλημένη τη συνέχιση της πολιτικής μετεγκαταστάσεων. Για την εκμετάλλευση του λιγνιτικού κοιτάσματος στην περιοχή Ποντοκώμης αναμένουμε την εκ νέου υποβολή της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του λιγνιτωρυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου, που θα πρέπει να σηματοδοτεί μια νέα αντίληψη της ΔΕΗ Α.Ε. για την περιοχή. Η αρχική Μελέτη που κατατέθηκε ήταν από πάρα πολλές απόψεις μη αποδεκτή.»
• Παράλληλα οργανώθηκαν κινητοποιήσεις των δημοτών, γίνονται γενικές συνελεύσεις, με άξονα την προστασία του περιβάλλοντος με πρωτοβουλίες και του Συλλόγου Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής Δημητρίου Υψηλάντη.
• Στις 13 Νοεμβρίου 07 η ΔΕΗ ανακοίνωσε επισήμως με Δελτίο Τύπου μεταξύ άλλων «την κατασκευή μονάδας ισχύος 450 MW, τεχνολογίας ρευστοποιημένης κλίνης, με καύσιμο λιγνίτη, στην περιοχή Κοζάνης - Πτολεμαΐδας……Στα πλαίσια αυτά οι αρμόδιες υπηρεσίες θα προχωρήσουν στις αναγκαίες προκαταρκτικές μελέτες για την υλοποίηση των ανωτέρω έργων και, μεταξύ άλλων, θα ξεκινήσουν άμεσα τις διαδικασίες για την απόκτηση των απαιτούμενων εδαφών για την εξασφάλιση καυσίμου για τη Μονάδα της περιοχής Κοζάνης Πτολεμαΐδας, ικανοποιώντας το σχετικό αίτημα της Νομαρχίας Κοζάνης για τη μετεγκατάσταση των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής.»
Η απόφαση της μετεγκατάστασης ήταν σημαντική τώρα όμως αρχίζουν τα δύσκολα!!!
Τα θέματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν είναι πολλά και οι διαδικασίες χρονοβόρες. Επιγραμματικά θα θέσω μερικά ζητήματα:
1. Απαιτούνται άλλες δεσμεύσεις της ΔΕΗ ΑΕ για την μετεγκατάσταση; Θεωρείται την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ ΑΕ δεσμευτική;
2. Προκειμένου να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα απομάκρυνσης του οικισμού Ποντοκώμης, όπως ζητείται από τη ΔΕΗ ΑΕ με χρονικό ορίζοντα το 2015, πρέπει η ΔΕΗ να υποβάλλει το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των ενεργειών που την αφορούν:
• Περιβαλλοντική μελέτη (που αφορά και το Μαυροδένδρι όπως και όλους τους όμορους οικισμούς οικισμών που μετεγκαθίστανται)
• Κτηματογράφηση Ποντοκώμης
• Έγκριση περιβαλλοντικών όρων
• Δικαστικό προσδιορισμό αποζημιώσεων
• Ολοκλήρωση της απαλλοτρίωσης με καταβολή αποζημιώσεων στους δικαιούχους
Ζητούμε σήμερα να ληφθεί απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου η οποία να αποσταλεί στη ΔΕΗ ΑΕ και κοινοποίηση σε όλους τους συναρμόδιους φορείς σχετικά με την προετοιμασία άμεσα από μέρους της πρότασης χρονοδιαγράμματος.
3. Ο Δήμος σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και την Περιφέρεια πρέπει να λύσουν προβλήματα που αφορούν την τύχη του Τοπικού Διαμερίσματος. Βήματα που πρέπει να γίνουν:
• Χρηματοδότηση ειδικής μελέτης «περιβαλλοντικής αξιολόγησης» των θέσεων στις οποίες μπορεί να γίνει η μετεγκατάσταση. Δηλαδή με μία διαδικασία όπου θα αξιολογηθούν, με επιστημονικό τρόπο, οι προτεινόμενες τοποθεσίες για μετεγκατάσταση με στόχο την καλύτερη αξιολόγηση σε συνεργασία με τους δημότες.
• Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της μελέτης στους δημότες της Ποντοκώμης με πλήρη επιχειρηματολογία των πλεονεκτημάτων κα μειονεκτημάτων, του κόστους των έργων υποδοχής, κλπ.
• Απόφαση των δημοτών της Ποντοκώμης για το νέο χώρο
• Διαδικασίες πολεοδόμησης και παραχώρησης εκτάσεων
• Ανάθεση μελετών για τα έργα υποδομής του νέου οικισμού
• Ανάθεση έργων κατασκευής νέων υποδομών
• Κλήρωση παραχώρησης οικοπέδων και η στήριξη των κατοίκων για την ανέγερση κατοικιών
Τα παραπάνω ως διαδικασία διαρκούν αρκετά από 4,5 έως 9 χρόνια. Μπορώ αν θέλετε παρουσιάσω το σχετικό υπολογισμό και τα βήματα της μετεγκατάστασης Ποντοκώμης.
Ζητούμε στη σημερινή απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τη σύνταξη μελέτης «περιβαλλοντικής αξιολόγησης» για το Τ.Δ. Ποντοκώμης και η παράλληλη εκκίνηση των διαδικασιών εντός 15 ημερών που να εκκινεί και τυπικά το διάλογο με όλους όσους ενδιαφέρονται να «φιλοξενήσουν» την Ποντοκώμη.
4. Η εξεύρεση πόρων είναι ίσως και το πιο σοβαρό. Η εμπειρία των οικισμών Κλείτου και Κομάνου δείχνουν ότι παρά τις καλές προθέσεις των αρμόδιων φορέων δεν έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το θέμα της χρηματοδότησης είναι το κυρίαρχο και οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν από τώρα για την εξεύρεση πόρων:
• Διερεύνηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των εκτάσεων του δημοσίου (δρόμων, υποδομών, κλπ) στον οικισμό Ποντοκώμης.
• Ενέργειες απόκτησης ιδιοκτησίας με συνδρομή Ν.Α. και Περιφέρειας ώστε ο Δήμος να εισπράξει τις αποζημιώσεις και όχι το κράτος.
• Διερεύνηση εξωδικαστικού προσδιορισμού των αποζημιώσεων για τα παραπάνω με τη ΔΕΗ ώστε, εάν έγκαιρα καταβληθούν τα χρήματα, να προχωρούν τα έργα υποδομής στο νέο οικισμό ακόμη και πριν τη διαδικασία της απαλλοτρίωσης. Πιστεύω ότι μία τέτοια λύση εάν είναι εφικτή θα εξυπηρετούσε όλους.
Εάν δεν μπορεί να γίνει εξωδικαστικός προσδιορισμός (όπως ο κ. Δαβάκος, δντής ΛΚΔΜ εκτιμά ότι δεν μπορεί να γίνει από την εμπειρία του) τα παραπάνω απλά σημαίνουν ότι επιβάλλεται παράλληλα να ξεκινήσουμε άλλες διαδικασίες χωρίς να περιμένουμε την αποζημίωση της ΔΕΗ μετά από τουλάχιστον 2 με 3 χρόνια (αν όλα κινήσουν ομαλά και γρήγορα) αλλά να προβούμε στις διαδικασίες για την ωρίμανση (προετοιμασία μελετών των έργων δημόσιου χαρακτήρα).
Αυτός είναι και ο λόγος:
• που στις τοποθετήσεις μας τόσο στην τελευταία κατανομή του Τοπικού Πόρου που αναλογούσε στο Δήμο μας καταψηφίσαμε την προτεινόμενη κατανομή της παρούσας δημοτικής αρχής.
• που στην ΤΕΔΚ το Σεπτέμβριο ζήτησα ως μέλος του Δ.Σ. την ενίσχυση του ανάλογου μέτρου για τους υπό μετεγκατάσταση οικισμούς.
• που στο τελευταίο Νομαρχιακό Συμβούλιο ζητήθηκε και με τοποθέτηση μου η δυνατότητα του Τοπικού Πόρου να χρηματοδοτεί τις μελέτες προετοιμασίας χωρίς να «χαρίζουμε» στη ΔΕΗ ΑΕ τις υποχρεώσεις της. Είναι θετικό που ο Νομάρχης και το Νομαρχιακό Συμβούλιο, ουσιαστικά πλην ελαχίστων Νομαρχιακών Συμβούλων, συμφώνησε να παραμείνει αυτό το μέτρο χρηματοδότησης στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης.
Τέλος άφησα ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να μας απασχολούν.
Η μετεγκατάσταση είναι ένα ζήτημα που για κάθε πολίτη αυτού του τόπου εκλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο. Δεν χρειάζεται να το αναλύσω. Όμως στην ουσία η μετεγκατάσταση είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό. Με το ξερίζωμα του κόσμου από το χωριό (δεύτερη φορά σε έναν αιώνα):
• Διαρρηγνύεται ο κοινωνικός ιστός του οικισμού
• Οικογένειες που ζούσαν με τη γεωργία και διέθεταν εξοπλισμό που αγόρασαν με πολλές στερήσεις τώρα πρέπει να αλλάξουν πιθανά επάγγελμα.
• Δημότες μας που απασχολούνταν με υπηρεσίες τώρα πρέπει να αναζητήσουν αλλού την τύχη τους.
Αυτές και πάρα πολλές άλλες αναφορές μπορούν να γίνουν ώστε να γίνει σε όλους αντιληπτό ότι η ΔΕΗ ΑΕ δεν είναι δυνατόν να βλέπει την Ποντοκώμη ως ακίνητα (σπίτια, χωράφια, κλπ) που από κάτω έχουν λιγνίτη. Ως ένα νούμερο με κάποια μηδενικά. Πρέπει να μην ξεχάσει ότι σε αυτόν τον τόπο ζουν άνθρωποι και έχει την ευθύνη να δει προσεκτικά και αυτή την πλευρά. Όποια και αν είναι!!!
Δεν πρέπει να «ακρινοποιηθεί» το Μαυροδένδρι θεωρώντας μικρής σημασίας την τύχη αυτού του οικισμού θέμα για το οποίο αναφέρθηκα στην αρχή και που είναι κατατιθεμένο στα πρακτικά του Δ.Σ. εδώ και ένα χρόνο.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι το στοίχημα της μετεγκατάστασης Ποντοκώμης και Μαυροπηγής είναι στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί για όλη την περιοχή. Είναι αυτό που δίνει τουλάχιστον μία δεκαετία ακόμη ζωή στη λιγνιτική δραστηριότητα με ότι αυτό σημαίνει για όλο το νομό μας. Και αυτό το στοίχημα προϋποθέτει την συστηματική προσπάθεια όλων με πράξεις, με τεκμηρίωση, με δουλειά.
[Η παραπάνω κατατέθηκε στα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου Δημητρίου Υψηλάντη της 29.02.08]
