Τοποθέτηση στo Συνέδριο ΚΕΔΚΕ 24 Ιουν 08 για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα δεν έχουμε ένα απλό διαδικαστικό θέμα αλλά το κορυφαίο θέμα που θα επιδράσει καθοριστικά την καθημερινότητα των πολιτών.
Θέτω τηλεγραφικά κάποια ερωτήματα και εάν χρειαστεί θα επανέλθω:
- Έχουμε ξεκαθαρίσει πρώτα το θέμα των αρμοδιοτήτων και της επαρκούς χρηματοδότησής τους πριν προχωρήσουμε στα υπόλοιπα;
- Έχουμε αναλογιστεί πόσο κοστίζει η κοστολόγηση των υπηρεσιών τόσο των υπαρχουσών όσο και των αναμενόμενων;
- Έχουμε αναλογιστεί τι σημαίνει στην πραγματικότητα φοροδοτική ικανότητα, αποκέντρωση του φορολογικού μας συστήματος;
- Μπορούν να αντέξουν οι πολίτες μας άλλες επιβαρύνσεις στο όνομα της ενίσχυσης της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ;
- Ποιος διασφαλίζει την έννοια της εγγύτητας και της άμεσης παρέμβασης στα καθημερινά προβλήματα των πολιτών σε μία συνένωση Δήμων; Είμαστε σίγουροι ότι έχουμε σήμερα τις απαραίτητες δομές αλλά και τους αιρετούς που να μπορούν με το σημερινό τρόπο λειτουργίας να συντονίσουν, να διαχειριστούν και να αναπτύξουν ένα Δήμο με πολλά δημοτικά διαμερίσματα; Είμαστε σίγουροι ότι θα βελτιωθούν τα πράγματα αύριο; Εάν δεν είμαστε σίγουροι που πάμε; Για ποιο πράγμα συζητάμε και αναλωνόμαστε; Δεν πρέπει πρώτα να παρουσιαστεί ένα σχέδιο δράσεων προσδιορισμένο με σαφήνεια το οποίο θα αποδεχθούν οι πολίτες;
- Ποιο θα είναι το κρίσιμο ερώτημα για τις συνενώσεις; Ποιος θα αποφασίσει; Η ΚΕΔΚΕ (σύμφωνα με τον Υπουργό και οι ΤΕΔΚ θα εισηγηθούν;). Φοβόμαστε κάτι μήπως για τον πραγματικό διάλογο;
- Έχουμε ρωτήσει τους πολίτες του υπό απορρόφηση ΟΤΑ εάν είναι ικανοποιημένοι από την καθημερινότητα τους και αν θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο αυτοδιοίκησης τους; Έχουμε ρωτήσει τους πολίτες του μεγαλύτερου Δήμου που θα ενσωματώσει Τοπικά Διαμερίσματα εάν θέλουν να συνενωθούν απλά αθροίζοντας το στελεχιακό δυναμικό υπηρεσιών του δικού τους και των όμορων ΟΤΑ;
- Έχουμε ρωτήσει τους κατοίκους των Δήμων με ιδιαίτερα περιβαλλοντικά προβλήματα εάν θέλουν και να συνενωθούν; Γνωρίζουμε εάν πρέπει; Θα ληφθούν υπόψη οι απόψεις των κατοίκων ή θα συνεχίσυμε να κάνουμε σχέδια επί χάρτου; Διότι εάν δεν υπάρχει συναίνεση πρακτικά θα ακυρώσουμε την όποια προσπάθεια.
- Ποιοι είναι αυτοί που κάνουνε ήδη μιλούν με αριθμούς; Ποιος τους έδωσε το δικαίωμα;
Θα μου επιτρέψετε να θέσω μερικές επισημάνσεις δεν πρέπει να αγνοούνται:
- Άλλα τα χαρακτηριστικά των Δήμων με αυτάρκεια και άλλα των προβληματικών. Άλλα των επαρκώς στελεχωμένων με μία κουλτούρα εύρυθμης λειτουργίας και άλλα αυτών που από την πρώτη στιγμή λειτουργίας τους είναι με προβλήματα. Υπάρχει σφυρηλατημένη δημοτική συνείδηση πια, μετά από 10 χρόνια από την εφαρμογή του Ν. «Ι. Καποδίστρια». Τώρα που ωρίμασαν οι συνθήκες στους Δήμους ώστε να είναι περισσότερο παραγωγικοί και ουσιαστικοί θα συζητάμε για αναγκαστικές συνενώσεις μειώνοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις δημοτικές αρχές;
- Ποτέ δεν στερηθήκαμε εργαλείων συνεργασίας και ουσιαστικού σχεδιασμού σε επίπεδο Δήμου, Νομού, Περιφέρειας. Αντίθετα μικρή έως ανύπαρκτη ήταν η πολιτική βούληση των αιρετών μας για ουσιαστική διαδημοτική αυτοδιοικητική συνεργασία. Εάν θέλετε παραδείγματα εργαλείων και πεδία συνεργασιών που αγνοήθηκαν μπορώ να τα αναφέρω.
- Η έννοια της αυτοδιοίκησης είναι πολύ σημαντική, δεν είναι συμβατή σε καμία περίπτωση με την έννοια της υποχρεωτικής συνένωσης που σίγουρα πρέπει να είναι ζήτημα απόφασης μόνο του ίδιου του πληθυσμού. Δεν πρέπει να υπάρχουν αποικιοκρατικές λογικές του τύπου «μικρός ΟΤΑ είναι ας απορροφηθεί…» και ας αποφασίσουμε … «δημοκρατικά» χωρίς την άποψη των ίδιων των πολιτών. Θεωρούμε ικανούς τους πολίτες να μας εκλέγουν και να είμαστε απόφαση ώριμης επιλογής τους και δεν τους θεωρούμε ικανούς να αποφασίσουν για το μέλλον τους;
Μεγάλο πλεονέκτημα σίγουρα είναι οι οικονομίες κλίμακας που δημιουργούνται από τις συνενώσεις. Όμως θα μου επιτρέψετε έναν προβληματισμό: Προσπαθήσαμε ως αυτοδιοίκηση να τις δημιουργήσουμε; Είχαμε τα μέσα; Εκτίμησή μου είναι ότι είχαμε τόσο τα μέσα όσο και το θεσμικό πλαίσιο αλλά μας έλειπε η ουσιαστική πολιτική βούληση. Μας έλειπαν οι πρωτοβουλίες.
Στην Κυλλήνη στην τοποθέτησή μου είπα «συμφωνώ με όσα λέτε αλλά θα μου επιτρέψετε να θέσω ένα ερώτημα: Μπορεί κάποιος να μου απαντήσει γιατί είναι τόσο αυτονόητος ο «Καποδίστριας 2» και μάλιστα κάποιοι να ισχυρίζονται ότι είναι ώριμες οι κοινωνίες να τον αποδεχθούν;
Οι κοινωνίες είναι ενήμερες, όχι ώριμες…
Η απάντηση που θα μπορούσε να δώσει κανείς στο παραπάνω ερώτημα είναι: για την ενδυνάμωση των ΟΤΑ με την ύπαρξη αξιόπιστου μηχανισμού υποστήριξης των Δήμων. Αυτό όμως δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσα από τη διαδημοτική στήριξη των ΟΤΑ στα επί μέρους θέματα που αναφέρονται στο κείμενο εργασίας; Τους μηχανισμούς τους έχουμε. Τη γνώση για το πώς την έχουμε και τουλάχιστον κάποιοι μπορούν να ανατρέξουν και σε προηγούμενα συνέδρια της ΚΕΔΚΕ. Θα μπορούσα απλοϊκά να πω ότι όπως προβλέφθηκαν, στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο για το 4ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΕΣΠΑ), η δυνατότητα συγκρότησης μηχανισμών υποστήριξης της τοπικής αυτοδιοίκησης, μπορούν να προβλεφθούν και οι όποιες δομές οριζόντιας στήριξης των ΟΤΑ. Για τα παραπάνω εάν θέλετε είμαι στη διάθεση σας όποτε απαιτηθεί. Γνώμονας πάντα θα πρέπει να είναι η ορθή διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και η χρησιμοποίηση των ήδη υφιστάμενων δομών στήριξης.»
Μίλησε ο Υπουργός χθες το πρωί για συνδέσμους μητροπολιτικής συνεργασίας χωρίς να διαφοροποιηθεί η υφιστάμενη διοικητική δομή στα πολεοδομικά συγκροτήματα Αττικής και Θεσσαλονίκης. Γιατί αυτό δεν επεκτείνεται και στους καποδιστριακούς; Μήπως έχουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά;
Με ικανοποίησε απόλυτα ως μηχανικό η άποψη του κ. Μπεριάτου όπου μίλησε για δύο τύπους αναδιοργάνωσης με βάση το χωροταξικό πλαίσιο.
Συνάδελφοι,
Δεν μπορούμε να βελτιώσουμε την καθημερινότητα μόνο με εργαλεία, νέους νόμους, χρήματα. Χρειάζεται θέληση…
Εάν προχωρήσουμε σε Καποδίστρια 2 και πιθανόν αποτύχουμε τι θα κάνουμε; θα μιλάμε μετά από 5 χρόνια για Καποδίστρια 3 όπου Νομός και Δήμος, κοκ; Δηλαδή η εκάστοτε εξουσία με τη συναίνεση της αυτοδιοίκησης θα νομοθετεί για να αναβάλει και όχι να αναλάβει τη λήψη ευθυνών για το έλλειμμα αυτοδιοικητικής πολιτικής της ενώ θα πρέπει να έχει ως μόνο στόχο το μέγιστο βαθμό εξυπηρέτησης και ικανοποίησης του πολίτη; Διότι η ευθύνη στους πολιτικούς δεν είναι μόνο της επιτυχίας αλλά και της αποτυχίας. Και ποτέ δεν συναινείς σε ένα εγχείρημα απλά γιατί είσαι αισιόδοξος αλλά διότι έχεις εξασφαλίσει κατά το δυνατόν με αντικειμενικούς όρους την επιτυχία του.
Μήπως αντιφάσκουμε μιλώντας για Καποδίστρια 2 ενώ έχουμε δρομολογήσει την εφαρμογή του Ψηφιακού Δήμου και του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης; Δηλαδή σχεδιάζουμε με δεδομένα και πρακτικές της προηγούμενης εικοσαετίας;
Μήπως επίσης αντιφάσκουμε με το ΕΣΠΑ; Στην Κυλλήνη κατέθεσα στα πρακτικά ότι «σχεδιάζουμε με δεδομένα Καποδίστρια α’, μιλάμε για Καποδίστρια β’ και στην ουσία αυξάνουμε άγαρμπα την αβεβαιότητα του συστήματος ιδιαίτερα στους μικρούς, θα μου επιτρέψετε να πω, «υπό απορρόφηση», ΟΤΑ.»
Εξέφρασα στην Κυλλήνη την αγωνία ότι λόγω της προγραμματικής καθυστέρησης «δεν θα υπάρχουν οι απαραίτητες συναινέσεις για τον «Καποδίστρια β’» ιδιαίτερα από τους ΟΤΑ που έχουν προγραμματίσει έργα με βάση τα σημερινά διοικητικά τους όρια. Αναφέρω ενδεικτικά έργα ΣΔΙΤ, βιολογικούς καθαρισμούς, κ.ά.»
Ρωτώ: Έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου να κρατάμε το διάλογο αυτό ακόμη ανοικτό; Να μην ξέρουν οι ΟΤΑ με ποια νέα όρια θα είναι και τι σχεδιασμό να προγραμματίσουν; Είναι δυνατόν σε αυτόν το μπέρδεμα να έχουμε εμπλακεί και εμείς και να διαφωνούμε μεταξύ μας ποιοι θα παραμείνουν ως Δήμοι ή πότε θα εφαρμοστεί ο Καποδίστριας 2; Και μάλιστα ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ να προσδιορίζει στην έναρξη του Συνεδρίου μας για το 2010 όπως και ο υπουργός ενώ ταυτόχρονα ομολογούν την αδυναμία μέσω τη μη αποκέντρωσης και της απόδοσης των κοστολογημένων πόρων από αρμοδιότητες και οφειλόμενα;
Είναι δυνατόν να μιλάμε για χωροταξικό σχεδιασμό από τις ΤΕΔΚ χωρίς να έχουν επιλυθεί τα βασικά αιτήματα που απορρέουν από την απόφαση της Κυλλήνης; Για να κοιταχτούμε στα μάτια. Μπορεί να εφαρμοστεί διοικητική μεταρρύθμιση το 2010; Διότι άλλο είναι το να στήνεις κάλπες και άλλο το να είσαι πραγματικός Δήμος. Μην μπερδευόμαστε.
Για το ΕΣΠΑ το μόνο που είδαμε πρακτικά είδαμε είναι η εξαίρεση κατ’ ουσίαν πιστοποίησης σχεδόν του συνόλου των Καποδιστριακών ΟΤΑ με την τελευταία εγκύκλιο (4670/ΕΥΣ 551/1-2-08) του ΥΠΟΙΟ. Δηλαδή του αποκλείσαμε να κάνουν συνδέσμους αλλά να έχουν στο οργανόγραμμα τους Τεχνική Υπηρεσία. Φυσικά μιλάμε για Δήμος ΑΕ κλπ. Κατήγγειλε κανένας αυτή τη διαδικασία εξαίρεσης; Κυρίες και κύριοι, μία έκκληση: δεν έχουν την πολυτέλεια όσοι γνωρίζουν να σιωπούν σήμερα.
Συνάδελφοι,
Η συνένωση Δήμων δεν είναι το άθροισμα Τοπικών Διαμερισμάτων γύρω από ένα μεγάλο αστικό κέντρο και νομίζω ότι εμμέσως απορρέει και από την μελέτη του ΙΤΑ. Είναι σημαντικό ότι το αστικό κέντρο αυξάνει το βαθμό επιρροής του και αυτό κυρίως σε επίπεδο εντυπώσεων. Αυτό είναι όμως το ζητούμενο για την ανάπτυξη της υπαίθρου μας;
Η συνένωση Δήμων προϋποθέτει πόρους, στελεχιακό δυναμικό, νέες δομές στη βάση πραγματικών προβλημάτων – προκλήσεων. Και πάνω από όλα προϋποθέτει συναίνεση. Όχι φυσικά των αιρετών που θα «χάσουν» πιθανόν τη θέση τους αλλά των πολιτών οι οποίοι εκλέγουν τους αιρετούς για να τους υπηρετούν
Όλα αυτά πώς; Με ποιο σχέδιο και πότε; Κρίσιμα ερωτήματα τα οποία είναι ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ για να συζητήσουμε όχι για να συναινέσουμε.
Περί της «φορολογικής αποκέντρωσης» δεν είναι δυνατόν η τοπική αυτοδιοίκηση να γίνει το σωσίβιο μία άλλης πιο δύσκολης φορολογικής πολιτικής. Οι πόροι να οριοθετηθούν και ξεχωριστούν και να αποδίδονται ξεκάθαρα στην αυτοδιοίκηση. Αυτός είναι στόχος όλων ανεξαιρέτως εδώ και χρόνια. Όμως το «χωρίς πρόσθετους φόρους» που θέτει ως προϋπόθεση στη μελέτη του το ΙΤΑ πολύ φοβάμαι ότι δεν μπορεί να διασφαλιστεί.
Κλείνοντας, θα ήθελα για να μην μπούμε στις λογικές εθελουσίων ή αναγκαστικών και αρχίσουν οι έριδες μεταξύ μας να θέσω απλά κατανοητά και ξεκάθαρα για ενσωμάτωση στο κείμενο της ΤΕΔΚ ενόψει του Συνεδρίου της ΚΕΔΚΕ: Προτείνω να ενσωματωθεί στην απόφαση της παρόντος συνεδρίου «καμία μεταρρύθμιση για τις συνενώσεις των ΟΤΑ χωρίς τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών, δηλαδή τους ίδιους τους ΟΤΑ». Αυτή δεν είναι πρόσχημα αναβολής είναι προϋπόθεση πίεσης. Είναι ίσως η μοναδική προϋπόθεση για να εξασφαλιστεί ότι το κράτος θα υλοποιήσει τις υποσχέσεις του και θα εφαρμόσει ένα ουσιαστικό επιχειρησιακό σχεδιασμό με πόρους. Ένας σχεδιασμός ο οποίος επειδή θα πρέπει να γίνει «κτήμα» και αποδεκτός από τους πολίτες και τους ΟΤΑ θα αναγκαστεί να είναι ουσιαστικός και να προκύψει μέσα από διάλογο. Σε ένα σχεδιασμό που όπως υπάρχει ειδική μέριμνα και πλήρη συναίνεση για τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές πρέπει να υπάρχει και για τις περιοχές με ιδιαίτερα περιβαλλοντικά προβλήματα (όπως οι Δήμοι με ορυχεία του λεκανοπεδίου Κοζάνης - Πτολεμαϊδας) και παρακαλώ να συμπεριληφθεί σε τυχόν ψήφισμα του παρόντος Συνεδρίου.
Συνάδελφοι αυτή την ώρα με … «περίπου διαδικασίες» δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Αυτή τη στιγμή έχουμε μία «χειροβομβίδα» στα χέρια. Τουλάχιστον να μην την απασφαλίσουμε εάν δεν είμαστε σίγουροι ότι η ύπαιθρος και η αυτοδιοίκηση δεν θα πάθει ζημιά. Ας τολμήσουμε να προσδιορίσουμε τη συναίνεση δημοκρατικά. Τουλάχιστον υπό την έγκριση των Δημοτικών Συμβουλίων.
Μέλος Δ.Σ. ΤΕΔΚ Κοζάνης
