Προς μια νέα Διοικητική μεταρρύθμιση: Σκέψεις και επισημάνσεις για την αξιοποίηση του υπάρχοντος στελεχιακού δυναμικού

Είναι πραγματικά δύσκολο να προσεγγίσει κανείς την έννοια της Διοικητικής Μεταρρύθμισης με ουσιαστικούς όρους και όχι με όρους «Μεταρρύθμισης» όπως προσεγγίστηκε πριν 2 μόλις χρόνια [1*].
Το ιδιαίτερα αξιόλογο στελεχιακό δυναμικό που στελεχώνει τους σημερινούς δήμους και τις σημερινές νομαρχίες (οι ανθρώπινοι πόροι της αυτοδιοίκησης με άλλα λόγια) είναι το κλειδί στην επιτυχή έκβαση της επικείμενης μεταρρύθμισης.
Ας διδαχθούμε λίγο από το παρελθόν: Στην εφαρμογή του Καποδίστρια 1 έγινε το 1998 μια πολύ σημαντική προσπάθεια στήριξης με επιστημονικό δυναμικό των νέων καποδιστριακών ΟΤΑ. Υπήρξε 14μηνη κατάρτιση και μετέπειτα στελέχωση των ΟΤΑ (με μηχανικούς, γεωπόνους, οικονομολόγους) με αποτέλεσμα οι νέοι Δήμοι να έχουν ουσιαστική στήριξη στην προσπάθεια τους να οργανώσουν τις βασικές λειτουργίες τους οι οποίες «ξέφευγαν» από την μέχρι πρότινος γνωστή διευθέτηση απλών διοικητικών πράξεων από τους γραμματείς των πρώην κοινοτήτων.
Σήμερα έχουμε ένα πιο σύνθετο τοπίο. Έχουμε ΟΤΑ δύο κατηγοριών. Αυτών που θα δεχθούν την «προσθήκη» μικρότερων ΟΤΑ και αυτών που θα «απορροφηθούν». Στην πρώτη κατηγορία οι διαμορφωμένες διοικητικές δομές είναι ήδη σε λειτουργία και εδώ συμπεριλαμβάνονται τόσο ο οργανισμός του ΟΤΑ όσο και τα νομικά πρόσωπα που υπάγονται σε αυτόν. Στη δεύτερη κατηγορία παρά το γεγονός ότι έχουμε νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, είναι αλήθεια ότι η στελεχιακή τους συγκρότηση παραμένει ελλιπής.

Στην προοπτική λοιπόν μεγαλύτερων διοικητικών σχημάτων προκύπτουν αβίαστα ορισμένα ερωτήματα σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό:

Ποια είναι σήμερα τα χαρακτηριστικά του στελεχιακού δυναμικού των νέων ΟΤΑ που θα κληθεί να δώσει την αναπτυξιακή ώθηση που πρέπει στους νέους διευρυμένους ΟΤΑ;

Ποιες είναι (ή θα πρέπει να είναι) οι βασικές αρμοδιότητες που θα κληθούν τα στελέχη αυτά να επιτελέσουν, ιδιαίτερα όταν αυτές έχουν αποφασιστικό χαρακτήρα;

Πώς θα γίνει η προσαρμογή αυτών των αρμοδιοτήτων στο νέο διευρυμένο χώρο;

Ενόψει συγχωνεύσεων Δημοτικών - Νομαρχιακών Επιχειρήσεων, πως θα διασφαλισθεί ότι ο προσδιορισμός του στελεχιακού δυναμικού θα γίνει με βάση τις ανάγκες των διοικητικών δομών και όχι αντιστρόφως;

Τα λειτουργικά οργανογράμματα των Περιφερειών θα επανεξετασθούν εφ’ όλης της ύλης, καθότι θα κληθούν να εξυπηρετήσουν αυτοτελείς ανάγκες και στόχους διαφοροποιημένους από αυτούς ενός εξαρτημένου από την κεντρική κυβέρνηση διοικητικού μηχανισμού όπως είναι μέχρι σήμερα;

Και το κρισιμότερο ερώτημα όλων, δεδομένου ότι η τεχνοκρατική εμπειρία των στελεχών είναι πολύτιμη:

Τα στελέχη αυτά θα ερωτηθούν ώστε να συμμετέχουν και να συμβάλουν ουσιαστικά στο διάλογο για τη στελέχωση των νέων σχημάτων α’ και β’ αυτοδιοικητικού βαθμού;

Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα μπορούν να δοθούν με διαβούλευση. Με ευθύνη των ΤΕΔΚ, μπορούν ανά σχεδιαζόμενη χωρική ενότητα (νέο Δήμο) να προκληθούν να διοργανωθούν τα αντίστοιχα χωρικά συνέδρια [2*] και να δημιουργηθούν οι αντίστοιχες ομάδες εργασίας με τα ίδια τα στελέχη των ΟΤΑ. Ικανό πολιτικό και τεχνοκρατικό στελεχιακό δυναμικό υπάρχει. Η πολιτική βούληση είναι το ζητούμενο. Αντιστοίχως θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση σε επίπεδο Νομαρχιών για τις αντίστοιχες κινήσεις για τις νέες αιρετές περιφέρειες (πρακτικά υπερνομαρχιών).

Σημαντικό θέμα είναι ότι η κατάρτιση όλων των υπαλλήλων που θα στελεχώσουν τις νέες δομές θα πρέπει να αποτελεί 1η προτεραιότητα της κεντρικής διοίκησης, ώστε η ενσωμάτωση τους στις νέες δομές να είναι άμεση και αποτελεσματική. Άλλωστε αυτό πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και στην αναθεώρηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση του Υπουργείου Εσωτερικών, ενόψει μάλιστα της επικείμενης αναθεώρησης του ΕΣΠΑ.

Επειδή ο διάλογος για τη διοικητική μεταρρύθμιση έχει πρακτικά ανοίξει και θα κορυφωθεί με το Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ στην Αθήνα 18~20 Ιανουαρίου 2010, βασικός στόχος είναι να μην μείνει κανένα ζήτημα χωρίς απάντηση, στο επίπεδο της θεσμικής οικοδόμησης της προτεινόμενης διοικητικής μεταρρύθμισης, και οι λύσεις που θα προταθούν να μην αφήνουν καμία δυνατότητα ασάφειας στο μέλλον. Άλλωστε θα πρέπει να συμφωνήσουμε στο εξής: Εάν η διοικητική μεταρρύθμιση προχωρήσει, τότε θα πρέπει άμεσα να υπάρξουν οι κινήσεις σε επίπεδο πολιτικό και τεχνοκρατικό ώστε να αποφευχθεί το «σοκ» που αναμένεται να επέλθει με την έναρξη λειτουργίας των νέων σχημάτων την 1-1-2011. Ακόμη και εάν η διοικητική μεταρρύθμιση αναβληθεί ή ματαιωθεί, θα είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να διαγνώσουμε τα προβλήματα και να εκκινήσουμε το διάλογο για ευρύτερες διαδημοτικές συνεργασίες. Άλλωστε όλοι συμφωνούμε ότι επίκεντρο των ενεργειών μας πρέπει να είναι Πρώτα ο Πολίτης!

Δημήτρης Μαυροματίδης
Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Μέλος Δ.Σ. ΤΕΔΚ Κοζάνης


[1*] Βλέπε τελευταία συνέδρια ΚΕΔΚΕ και βασικά κείμενα kapodistrias2.blogspot.com
[2*] Τοποθέτηση μου στο συνέδριο της ΤΕΔΚ Ν. Κοζάνης στις 11.12.09

Το παραπάνω άρθρο εστάλη τον Δεκέμβριο του 2009 και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό e-pili [Τεύχος 21, Ιανουαρίου 2010].